1. Gün, 8 Aralık 1997
DİSK'in işimiz, ekmeğimiz, geleceğimiz için Sendikal haklar yürüyüşü 8 ARALIK'ta Merter DİSK genel Merkezinde başladı. 8 ARALIK sabahı DİSK Genel Merkezi Önünde toplanan DİSK yöneticileri, temsilci ve işçiler Ankara yürüyüşçülerini uğurlamak için DİSK Genel Merkezi önünde toplanan kalabalık 'Ankara Ankara duy sesimizi, bu gelen işçinin ayak sesleri', 'Yaşasın Ankara yürüyüşümüz' ve benzeri sloganlarla taleplerini haykırdılar.
Yürüyüş boyunca karşılaşacakları zorlukları aşmanın kararlılığı, coşkusu ve heyecanı içindeydiler. 'Kar soğuk fırtına geliyoruz Ankara' diyen işçiler ile yasal ve meşru hak olan sendikal örgütlenme haklarını kullanmak istediklerinde işten atılan Albayrak, Tıbset, Reslan ve Brandi işçileri de yürüyüşte yerlerini aldılar. Bursa'dan, Kayseri'den, Adana'dan, İzmir'den, Denizli'den gelen işçilerle birlikte 1000 - 1500 kadar işçinin DİSK genel merkezi önündeki coşkusu övgüye değerdi.
DİSK genel başkanı Rıdvan Budak, yaptığı konuşmada "siyaseti uyarmaya gidiyoruz" diyerek siyasileri görevlerini yapmaya çağırdı ve sadece kendileri için değil, Türkiye için yürüyeceklerini, ülkenin sahipsiz olmadığını vurguladı. Konuşmanın ardından çeşitli parti, kitle örgütleri ve sendikaların da destek verdiği yürüyüş kolu 'DİSK'in işçisi demokrasi bekçisi', 'İnadına sendika inadına DİSK' sloganlarıyla yola koyuldu.
DİSK kortejini ilk karşılayan Merter'deki Sun Tekstil işçileri yürüyüşçüleri alkışlarla, sloganlarla coşkulu bir biçimde karşıladılar ve uğurladılar. Yoluna devam eden yürüyüş korteji ERKA BALATA fabrikasındaki işçilerle buluştu. Öğle yemeklerini yürüyüş kortejindeki işçilerle paylaşan ERKA BALATA işçilerine DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak bir konuşma yaptıktan sonra tekrar yola koyuldular. Yağmurlu, fakat coşkulu bir şekilde devam eden korteji PDK Metal işçileri pankart ve dövizlerle coşku ile karşıladılar. 'İşçilerin birliği sermayeyi yenecek', 'Yaşasın Ankara yürüyüşümüz' sloganlarıyla aynı coşku içinde arkadaşlarını uğurladılar.
Edirnekapı'dan araçlarla boğaz köprüsünden Anadolu yakasına geçen yürüyüşçüler, Acıbadem'de araçlardan inip tekrar kortej oluşturarak yola devam ettiler, İçerenköy'deki Kadıköy belediyesi işçileri tarafından karşılandılar ve coşkulu bir biçimde Fen işçileri birimine gittiler. DİSK genel başkanı Rıdvan Budak işçilere hitaben bir konuşma yaptı. Daha sonra yola devam eden kortej Bostancı'daki Birleşik Metal-İş genel merkezine giderek ilk günün konaklama yeri olan burada istirahate çekildiler.
2. Gün, 9 Aralık 1997
BMS merkezinde saat 10'da başlayan yürüyüşü ilk karşılayan Küçükyalı'daki Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü işçileri ve Yol-İş sendikası 1. nolu şube yöneticileri oldu. Üretimi durduran işçiler E-5 karayoluna çıkarak coşkulu biçimde yürüyüşçülere destek verdiler. Yol-İş ve Karayolları işçilerinin DİSK kortejine verdiği destek morali, sınıf dayanışmasının güzel bir örneğini oluşturdu. Hazırladıkları kumanyaları yürüyüşçü işçilere vererek uğurladılar.
Yola devam eden kortej, Kartal Cevizli'de Singer işçileri tarafından karşılandı. Daha sonra Türk-İş'e bağlı Ağaç-İş sendikası üyesi işçiler, BMS'ye bağlı Haymak, İsuzu, ABB işçileri Soğanlı Petrol'de coşkuyla karşıladılar. Öğle yemeği yenilerek halaylar çekildi. Yemekten sonra yola devam eden korteji Genel-İş üyesi işçiler karşıladı. Yoldaki her karşılamada Rıdvan Budak bir konuşma yaptı. Kartal Esentepe mahallesinde devam eden yürüyüş, Kartal işçi ve emekçi halkı tarafından coşkulu şekilde desteklenerek Kartal meydanına varıldı. Burada çeşitli parti, sendika ve kitle örgütü üyeleri tarafından karşılanan DİSK korteji binlerce kişiyi buldu. O akşam Tanrıverdi düğün salonunda konaklandı. Gece boyunca yürüyüşçüler çeşitli parti, sendika ve kitle örgütü üyeleri tarafından ziyaret edildi. Ayrıca Aymasan deri işçileri ve Ünsan tekstil işçileri de toplu halde ziyarete geldiler.
3. Gün, 10 Aralık 1997
Kartal'dan sabah saatlerinde hareket eden yürüyüşçüleri, Kartal çıkışında ilk karşılayan BMS'ye bağlı Aksan işçileri oldu. Alkış ve sloganlarla karşılanan yürüyüşçüler, aynı coşku ile uğurlandı. Tuzla tersaneler bölgesine varıldığında, kortej, 'Baskılara, işçi kıyımına, ekonomik teröre karşı genel grev', 'İnadına sendika, inadına DİSK', 'Yaşasın sendikal haklar yürüyüşümüz' sloganları ile DİSK Limter-İş sendikası ve tersane işçileri tarafından coşkulu bir biçimde karşılandı. Tersane işçileri, yürüyüşe sınıf coşkusunu taşıyarak İçmeler köprüsüne kadar yürüdüler ve korteji uğurladılar.
DİSK'li yürüyüşçüler İçmeler köprüsünden Arçelik yakınlarına kadar otobüslerle geldi. Yenimahalleye doğru yürüyüşe geçildi. Petrol Ofisinde yürüyüşçüleri çiçeklerle karşılayan Şahin Motor işçileri, çeşitli partiler, sendikalar ve kitle örgütlerinden oluşan kalabalığa DİSK genel başkanı Rıdvan Budak'ın bir konuşma yapmasından sonra Şahin Motor işçileri tarafından hazırlanan kumanyalar yenildi. Halaylar çekildikten sonra, tekrar yola devam edildi.
Yol boyunca yürüyüşe katılanların sayısı durmadan arttı. Güzeltepe Belediyesi işçileri, Akkardansa, Chresyler, Makina Takım, Türk Henkel, Çer Metal, Omtaş işçileri, Kristal-İş üyesi cam işçileri, Sarkuysan ve Kiplas işçileri yürüyüş boyunca yola çıktılar; tüm bu buluşmalar esnasında konuşmalar yapılarak Ankara yürüyüşünün amacı anlatıldı, eylemin desteklenmesi ve büyütülmesi istendi.
Yürüyüşçülerin sayısı artarak Gebze'ye ulaşıldı. Kortej Eğitim-Sen, Hak-İş'e bağlı Özçelik-İş, partiler ve kitle örgütleri tarafından karşılandı. Yapılan konuşmalarda, 1992'den beri konfederasyonlara üye 120 bin işçinin örgütlenmeler esnasında işine son verildiğini, bütçenin % 40'ının faiz ve ranta gittiği belirtildi ve "bu ülkede sessiz kalmayacağız" diyerek konuşmalar bitirildi. Yürüyüşçüler o akşam CHP, Genel-İş, Birleşik Metal-İş, Özçelik-İş sendika şubelerine dağılarak dinlenmeye çekildi.
4. Gün, 11 Aralık 1997
11 Aralık sabahı saat 10'da Gebze belediyesi önünden hareket eden yürüyüş korteji ülke çapında GENEL GREV'e çıkan KESK'li memur sendikaları, Eğitim-Sen ve SES üyeleri ile çeşitli parti ve kitle örgütleri tarafından coşku ile uğurlandı. Kocaeli istikametine doğru yola devam eden DİSK yürüyüş kortejini önce BMS sendikasının örgütlü olduğu Çolakoğlu işçileri karşıladı. Gebze turnikelerine yakın bir yerde Gecalsi Hom Elektronik işçileri 'Yaşasın sınf dayanışması' sloganlarıyla yürüyüş kortejini karşıladı. Aynı coşkuyla uğurladı. Daha sonra, Özçelik-İş üyesi işçiler, Merbolin Boya işçileri korteje destek verdi.
Gebze turnikelerinden Dilovası girişine kadar araçlarla yola devam edildi. Yeniden kortejler oluşturularak yola çıkan DİSK'li yürüyüşçüleri sendikal örgütlülüğü olmayan Portland fabrikası işçileri üretimi durdurarak coşkulu bir karşılama ile selamladı. Yürüyüş boyunca Marşal boya, Lever işçileri, Dilovası belediye işçileri ve Marmara Metal işçileri tarafından hazırlanan kumanyalar yenildi. Dilovası'ndan araçlarla Körfez'e kadar gelindi.
Yürüyüşçüler gişelerin girişinde kalabalık ve coşkulu Körfez halkı tarafından karşılandı. Ayrıca siyasi partiler, kitle örgütleri ve sendikalar oradaydı. Körfezde Karayolları mevsimlik işçileri de karşılayanlar arasındaydı. Anadolu Döküm fabrikasında öğle yemeği yenildi. Yol boyunca katılımlarla yürüyüşçülerin sayısı 2500'e ulaştı. Kocaeli'ye yaklaşırken Emekli-Sen ve halkın katılımı ile daha da büyüdü.
11 Aralık'ta hizmet üretimini durduran KESK'e bağlı kalabalık bir kitle ile SES üyesi çalışanlar 'Bu işyerinde grev var' pankartı ile yürüyüşçüleri karşıladılar. Borusan işçilerinin katılımı ile İzmit'e miting havasında girildi. Coşkulu karşılama ve miting sonrasında İzmit Atatürk Spor Salonunda KESK'in düzenlediği şenlikle devam edildi. DİSK ve KESK yöneticileri birer konuşma yaptılar. Ayrıca İzmit'te DİSK yürüyüşüne destek vermek için İzmit'e gelen Beksav Tiyatro Grubu, İmge ve Yenigün müzik topluluğunun coşkulu parçaları yürüyüşçüler tarafından coşkuyla karşılandı.
5. Gün, 12 Aralık 1997
12 Aralık Kocaeli Köseköy yolundan Adapazarı'na doğru yola devam edildi. Köseköy mevkiinde Brisa, Philips, Goodyear, Fursan ve Pirelli'de çalışan işçiler DİSK kortejini karşıladılar. İşçiler sınıf coşkusunu yürüyüşçülere taşıdı. Adapazarı merkezine gelen yürüyüşçüler Goodyear işçileri, KESK'e bağlı şubeler, Emekli-Sen, partiler ve Çeaş'lı işçiler tarafından karşılandı.
Geceyi Adapazarı'nda geçiren DİSK yürüyüşçüleri yoğun bir ziyaretçi akınına uğradı, ziyaretlerle coşkulu bir gece daha geride bırakıldı.
6. Gün, 13 Aralık 1997
Sabah saat 9'da Adapazarı'ndan hareket edildi. Yürüyüş kortejini Osmaneli'de BMS'ye bağlı Demisaş işçileri 'Yaşasın işçilerin birliği', 'Yaşasın halkların kardeşliği' sloganlarıyla karşıladı. Yola devam eden yürüyüşçüleri Bayırköy ve Vezirhan köylüleri de yoğun ilgi ile karşıladı.
Bilecik'e doğru yola devam edildi. Yol boyunca seramik işçilerinin yoğun ilgisiyle karşılandı. Yürüyüş boyunca Tekstil sendikasına bağlı Çukobirlik, Mensa ve Bossa işçilerinin Adana'daki destek yürüyüşleri ve mesajları yürüyüşçüler tarafından coşku ile karşılandı. Bilecik'e varıldığında halkın yürüyüşçülere büyük ilgi gösterisinde bulunduğu gözlendi. Bözüyük Kültür Merkezinde geceyi geçiren yürüyüşçülere bir müzik dinletisi verildi.
7. Gün, 14 Aralık 1997
Yürüyüş sabah 10'da Bozüyük Uğur Mumcu Kültür Merkezi önünde başladı. DİSK korteji Rigo-Pak işçileri tarafından Bozüyük çıkışına kadar uğurlandı. Bozüyük içinde devam eden yürüyüş korteji havanın yağmurlu ve soğuk olmasına rağmen halktan büyük ilgi gördü. Yürüyüşçüler Eskişehir'e doğru yola devam ettiler. Yağmur altında 2.5 saat kadar yola devam eden DİSK yürüyüşçüleri yemek molası verdiler. Yürüyüşçüler Eskişehir'e yaklaşınca kortejler oluşturarak yürüyüşe geçildi. Yağan yağmura rağmen KESK Eskişehir şubeleri, Makine Mühendisleri Odası, DİSK ve Türk-İş'e bağlı sendikalar, çeşitli parti ve kitle örgütleri ile birlikte büyük bir kitle tarafından karşılandı.
DİSK'in Ankara yürüyüşü, kortejin geçtiği güzergâhlarda işçilerin, emekçilerin, kadınların, gençlerin ve halkın büyük ilgisiyle karşılanarak sempati topladı. Eskişehir'e kadar yoğun polis ablukası altında geçen Ankara yürüyüşü, Eskişehir'de ilk engellemeyle karşılaştı. İlgi ve desteğin gittikçe artması karşısında çareyi saldırıda bulan polisler DİSK kortejini karşılamaya gelen partiler, kitle örgütleri, sendikalar ve kalabalık kitle arasında barikat oluşturarak buluşmayı engellemeye kalktı. DİSK yürüyüş kortejini karşılamaya gelenler kararlı davranınca polis geri adım atmak zorunda kaldı.
Yürüyen kortej ile buluşan kalabalık kitlenin coşkusu ve morali çok yüksekti. İşçiler DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak'ın konuşmasının ardından Tepebaşı Yeni Tozman Düğün Salonunda dinlenmek için konakladılar.
8. Gün, 15 Aralık 1997
Yürüyüşe Eskişehir'de sabah saat 9'da başlayan DİSK yürüyüşçüleri çeşitli parti, sendika ve kitle örgütleri tarafından uğurlandı. DİSK korteji Eskişehir şeker fabrikası işçileri tarafından coşku ile karşılandı. Aynı güzergâh üzerindeki Pan Tohum, Islah Üretim, Eskişehir Makine Fabrikası, Eston Prefabrik Yapı Malzemeleri, BMS'ye üye Entil fabrikası, Yol-İş üyesi işçiler tarafından alkışlarla uğurlanan DİSK'li yürüyüşçüler, Eskişehir Organize Sanayi Bölgesine kadar yürüdü.
DİSK'li yürüyüşçüler yol boyunca Kent, Eti, Banvit, Arçelik, Pınar Süt, Mis Süt, Koç holdinge bağlı Arıkan Kriko ve Makine Sanayi, SAS Yem Fabrikası, Tekin Makine Sanayi, Akgün Metal, Göral Porselen, Sadosan, Turan Otomotiv Traktör Pulluk Fabrikası, Essen Fabrikası işçileri tarafından alkış ve sloganlarla uğurlandı. Konteyner üreten BMS'ye bağlı Essen fabrikasında çalışan işçiler DİSK'li yürüyüşçülere öğle yemeklerini ikram etti. Yemeğin ardından yeniden başlayan yürüyüş boyunca Halis Toprak'a ait Toprak Kağıt, Toprak Seramik ve Fayans fabrikaları, Simtaş ısı cihazları fabrikası, Etam Matbaacılık, Çetitaş Giyim Sanayi, Süsler Soba Sanayi, CCS Giyim Sanayi, Doğruöz Giyim Sanayi, Sarar Giyim Sanayi, Meteksan, Alipsan, Endel A.Ş., Pınar Süt ve Eskişehir Teaş işçileri destek verdi.
Daha sonra Sivrihisar yakınlarındaki Kaymaz beldesine doğru yürüyüşe geçen DİSK'liler, Kaymaz beldesi girişinde çevre örgütleri ve siyanürlü altına karşı mücadele eden Kaymaz köylüleriyle buluştu. Bu arada Havran, Trabzon, Gümüşhane, Edremit köylüleri, Bayramiç Bandırma, Güre, Adapazarı, Altınoluk, Bergama, Çanakkale, İstanbul, Bursa ve Burhaniyeliler hazırladıkları yiyecekleri Kaymaz'a göndererek yürüyüşçülere ulaştırdılar. Yürüyüşçüler akşamı Sivrihisar TESK dinlenme tesislerinde geçirdi.
9. Gün, 16 Aralık 1997
Ve Final
Sivrihisar'dan sabah saat 9'da yola çıkan DİSK'li yürüyüşçüler Ankara'ya doğru yola devam etti. Yürüyüşün son günü olan Sivrihisar-Ankara hattında coşku doruktaydı. Sabahın erken saatlerinde Ankara'da toplanma merkezi olarak belirlenen ODTÜ'nün önünde Adana'dan gelen DİSK Tekstil Sendikasına bağlı Mensa, Çukobirlik ve Bossa işçileri ile Adana Emekli-Sen üyelerinden oluşan 500-600 kişilik grup davullu zurnalı halaylarla toplanma yerini şenlik yerine dönüştürdüler. Daha sonra gruplar halinde sendikalar, kitle örgütleri, siyasi partiler yavaş yavaş toplanma yerine vardılar. Katılanların arasında sayısal çoğunluğu DİSK'e bağlı Genel-İş işçileri sağladılar. Temizlik ve hizmet işçileri disiplinli bir şekilde yürüyüş kortejinin ön sırasındaki yerini aldı. Saat 10.30'a doğru toplananlar ODTÜ'den hareket ederek Sıhhiye'ye Çalışma Bakanlığına doğru yol güzergâhında yürüyüşe geçti. Yürüyüş boyunca sloganlar arasında 'İnadına sendika, inadına DİSK', 'Yaşasın Ankara yürüyüşümüz', 'Yaşasın halkların kardeşliği', 'Mezarda emekliliğe hayır', 'Sözleşmeli, grevli toplusözleşme' en çok atılan sloganlar olarak sayılabilir. Yürüyüşe katılanlar arasında KESK'lilerin sayısı da göze çarpanlar arasındaydı. Emekli-Sen'liler de gerek disiplin gerekse yürüyüş esnasında beşerli sıralara gösterdikleri özenle dikkat çekiyordu.
Saat 11.45'e doğru DİSK'li yürüyüşçüler yol boyunca sloganlarla ve sevgi gösterileri arasında kortejin önündeki yerini aldı. Ankara'da DİSK kortejini sendikalar, partiler, kitle örgütleri ve Ankaralılardan oluşan yaklaşık 20-25 bin kişilik bir kitle karşıladı. DİSK'li yürüyüşçüleri karşılamaya gelenlerin polis tarafından engellenme girişimleri, katılanların kararlı ve disiplinli tutumu sonucu geri püskürtüldü.
Polisin geri adım atmasıyla yola devam eden kortej Çalışma Bakanlığına kadar yürüdü. Bir mitinge dönüşen emekten yana her kesimin temsil hakkını kullandığı kalabalığa konuşan Rıdvan Budak yürüyüşün amacını anlattı. Konuşmasında sendikaların örgütlenmesi önündeki engellerin kalkmasını, memura sözleşmeli grevli sendika hakkının verilmesini, siyasetçilerin siyaseti kirletmeye devam etmelerine izin vermeyeceklerini ve artık işçilere ve halka yapılan haksızlıkların takipçisi olacaklarını ve bu yürüyüşleri devam ettireceklerini belirtti. Budak'ın konuşmasından sonra mitinge katılanlar dağılırken yürüyüşçüler Çalışma Bakanlığına giderek taleplerini bakana ilettiler.
Yürüyüşün Ardından
Baştan sona kadar coşku ve kararlılık içinde geçen Ankara yürüyüşü disiplin içinde ve halkın büyük desteğini alarak sona erdi.
Şimdi bu eylemi daha da taçlandırmak üzere talepler yerine getirilmediği ve ülkede siyasi ve sosyal yaşamda bir değişiklik olmadığı takdirde işçilerin üretimden gelen gücünü kullanarak bu kötü gidişe dur demekten başka çıkış yolu görünmemektedir. Yoksa bu çok zahmetli ve disiplinli 9 günlük Ankara yürüyüşü de 1980'den sonra yapılan birçok eylem gibi işçi sınıfı tarihinde bir anı olarak kalacaktır.
Taleplerimizin takipçisi olma görevini üstlenen DİSK'e büyük görevler düşüyor. DİSK'in etkin katılımıyla oluşturulacak bir emekten ve sosyalizmden yana eylem ve kader birliği tüm emekçilerin özlemini çektiği yaşanası bir Türkiye için yapılması gerekenlerin büyük bir adımı olacaktır.
İnanmak kazanmanın önemli bir adımıdır.
