24 Kasım 2006'da yitirdiğimiz yoldaşımız Ali Kaplan'ı 22 Temmuz 1980'de Kemal Türkler'in katli dolayısıyla Çukurova bölgesinde işçi sınıfının ve dostlarının gerçekleştirdiği grev ve protestoları özetleyen raporunu okurlarımıza sunarak saygıyla anıyoruz. Ali Kaplan'ın raporu, 1980'de sınıf mücadelesinin düzeyi konusunda iyi bir fikir veriyor.
Genel Başkanımızın katlinden dolayı Bölgemizde oluşan olaylar gün gün aşağıdadır.
22.7.1980: Saat 11.00, İ.D.Ç'de (İskenderun Demir Çelik), Karabük şantiyesinde grev başlamıştır. İ.D.Ç.'nin kuvvet santral, yüksek fırın, mekanik, otomasyon, su kanal, Haddehaneler, Çelikhane, Kok, Emanet inşaatlar üniteleri devreden çıkmıştır. (Kuvvet santralı ve Su Kanal ünitesinin devreden çıkışı nedeniyle) bu saatlerde demir çeliğin % 60'ı üretim dışı kalmıştır.
İ.D.Ç. sahasında bulunan özel sektöre ait yapım ve montaj üniteleri olan Ercüment Sevgen (600 işçi), Kiska (400 işçi), Garanti İnşaat'ın (700 işçi) % 90'ı (ustabaşılar dışında) greve başlamıştır.
Saat 12.00 13.00 arasında 9 ünitede yığınsal toplantılar yapılmış, tüm üniteler greve çağrılmıştır.
Saat 13.00'de, Haddehane, Çelikhane, Kok, Üretim tamamen dururken Genel Hizmetler, Sinter, Kalite Kontrol, Genel Elektrik, Yapım ve İşletme, Koruma (% 70'i), Taşıma (% 30'u), İş Makinaları, Liman (% 40'ı), Satış Müdürlüğü, Genel Plan Ölçme, Çelik Konstrüksiyon Isı Tesisleri ünitelerinin % 40'ı aktif olarak greve katılmalarına rağmen üretim tamamen durmuştur. Kalifiye elemanların Maden İş'li olması ve enerji yokluğu nedeniyle.
Saat 13.00 16.00 arasında fabrika içinde 8.000 bildiri dağıtıldı. Bildiri, fabrikadaki tansiyonu gözle görülürcesine yükseltti. Denetimimiz dışında MHP'li işçiler ile üyelerimiz arasında bazı çatışmalar oldu. Saat 14.00 16.00 arasında MHP'liler fabrikayı terkettiler.
Saat 16.30'da karayollarında yürüyüş yapılarak bildiri dağıtıldı.
Saat 16.30 17.30. Tren yerleşme yerlerinde durdurularak, kısa toplantılar yapıldı.
17.30 1800. İstasyon ile Sendika arasında 2 km'lik yolu yürüyen işçiler, sendika önünde toplandılar. 2.000 işçinin katıldığı bu toplantı, coşkulu bir biçimde sona erdi. Daha sonra işçiler, 50'şer kişilik gruplar hâlinde şehre bildiri dağıtmak üzere dağıldılar.
Gece vardiyaları olan 04.00 12.00 ve 12.00 08.00 vardiyalarında, kuvvet santralı devreden çıktığı için üretim yapılamamış, işçilerin %30 oranı, eylemli olarak greve katılmıştır.
Gece İskenderun'da işçi mahallelerinin tümünde birden meşaleli yürüyüşler yapılarak 30.000 bildiri dağıtıldı.
ADANA: 22.7.1980 günü yetkili olduğumuz işyerleri, Temsa, Sarmak, Çukurova, Tekimal ve T.Z.D.K. (Türkiye Zirai Donatım Kurumu) işyerlerinde saat 12'den itibaren iş bırakılmıştır.
Gene aynı gün yemek aralarında Bossa, Tekel Sigorta Fb, Sasa, Paktaş, Çukobirlik, Et Balık, Pilsa'da protesto toplantıları yapıldı.
MERSİN: Orman Tamirhanesi ve Çimtaş'ta aralıklı olarak iş bırakıldı. Orman Tamirhanesi'nde saat 14'den sonra ve ertesi gün iş bırakıldı.
G. ANTEP: Çiltuğ, Ç. Döküm, Onal Ampül'de saat 15'den itibaren iş bırakılmıştır.
İSKENDERUN: DİSK'e bağlı sendikalarla (Genel İş, Tekstil, Bank Sen) toplantı yapılmış, 23.7.1980 günü genel iş bırakma ve işyerlerinde Maden İş'in bildirilerini dağıtma kararı alınmıştır. (Yaptığımız "ortak bildiri" önerisine yanaşılmadı Sıkıyönetimden endişelenerek)
23.7.1980: Saat:06 07: İstasyonda toplanan İ.D.Ç. işçileri civar esnafı greve çağırdılar. Daha sonra 07'de trene bindiler. Sarıseki'ye gelindiği zaman tren durdu. İşçiler Sarıseki alanında saat 10'a kadar toplu hâlde sloganlar söylediler. Trende bulunan MHP'liler otobüslerle kaçtılar, İ.D.Ç.'ye gittiler.
Saat 10'da trenin İ.D.Ç.'ye hareket ettiği duyulunca fabrikadaki MHP militanlarına işverence o gün izin verilerek sahayı terkleri sağlandı. Üyelerimiz coşkulu biçimde 1 tabur askerin kaynadığı fabrikaya girdiler. O gün üretim yapılmadı. (İ.D.Ç. ve Karabük Şantiyesi)
Saat 11'e doğru Osmaniye treni geldi. Bu tren de Osmaniye ve Dörtyol'dan aldığı işçileri getirirken iki kez durmuş, 3,5 saatlik rötardan sonra içinde MHP'liler olmadan fabrikaya gelmiştir.
BELEDİYE: Genel İş üyeleri 06'dan itibaren iş başında Maden İş bültenlerini aldılar. Otobüs, temizlik işçileri çalışmadılar.
Grev yasağı olan Elektrik İşletmesi ve Sular İdaresinde bulunan çok sayıda (70'e yakın) eski Maden İş üyeleri (işten atılmış bazı üyelerimiz Belediye'de çalışıyor) bu iki işletmede enerji ve suyu kestiler. Daha sonra askerin müdahalesi ile (saat13'ten sonra) aralıklı olarak şehre enerji verildi. Katılan işçi 1.200.
ERSOY TEKSTİL: Tekstil (DİSK)'te örgütlü bulunan bu işyeri sabahtan itibaren üretim yapmadı. (600 işçi)
Hatay Yağ; Bilgiler ve Cumhuriyet Un Fb. aynı biçimde greve çıktı. (300 işçi).
Yapı Kredi (2 şube), Anadolu, Garanti Bankası çalışmadı. İş Bankasında aralıklarla iş bırakıldı.
Osmanlı Bankası: Sosyal İş'in yetkili bulunduğu bu işyeri tüm zorlamalara rağmen iş bırakmadı. Sendikanın denetlemediği, ilgilenmediği bu işyerinde sınıf sendikacılığı sempatizanı da yok.
İ.D.Ç. Mühendis ve memurları: TMMOB, TÜTED, TEKDER üyelerinin (160 kişi) önemli bölümü iş bıraktılar.
İskenderun Esnafı: Ulucami caddesi (4 km.) esnafı (Kahveler hariç) bütünü ile iş bıraktı. Dükkânlar kapatıldı.
ANTAKYA: Hateks Tekstil iş bıraktı (500 kişi); OLEYİS'e bağlı 10 lokanta, 2 otel ve 3 hamam iş bıraktı.
Şehir merkezinde gençlerin toplantıları ve esnafın kepenk kapatması canlı ve yığınsal oldu.
Bank Sen'e bağlı Y. Kredi iş bıraktı.
Bülten dağıtıldı (Maden İş)
DÖRTYOL, PAYAS: Belediye işçileri ve Yapı Kredi işçileri iş bıraktılar. Maden İş bülteni dağıtıldı.
ADANA: Bu sanayi kentimizde hayat durdu. Maden İş işyerleri dışında:
Tekstil işkolu: Bossa (5.000 Teksif), Teksa, Mensa, Paktaş (10.000), Çukobirlik (Tekstil, Çukosen, Gıda İş) 10.000.
Gıda işkolu: Marsa (Gıda İş); Tekel Sigara (Tek Gıda İş).
Plastik: Sasa, Pilsa ( Petrol İş).
Genel Hz: Belediye (Otobüs ve Temizlik).
Banka Büro: Yapı Kredi, Anadolu, Garanti, iş bıraktılar.
Sayısız yığınsal çıkış yapıldı. İskenderun'dan yollanan 18. Bölge bültenleri dağıtıldı. 13 bin adet Belediye.
TARSUS: Paktaş II (5.000) (Teksif)
Yidaş (Tekstil DİSK) iş bıraktı.
Çukurova (Teksif) aralıklı iş bıraktı.
İş Bankası, Yapı Kredi, Osmanlı Bankası iş bıraktı.
MERSİN: Orman Tamirhanesi, Y. Kredi, Osmanlı Bankası, Ataş Rafineri, Seka Sungurlar (Silifke'de) ve Gimsataş iş bıraktılar. Belediye otobüs ve temizlik iş bıraktı.
G.ANTEP: Belediye ve Oleyis sendikaları, Banksen, Maden İş yanında iş bıraktı.
Ayrıca, tüm bu şehirlere ek olarak:
SAMANDAĞ, ALTINÖZÜ, HARUNİYE, OSMANİYE, CEYHAN'da gençler ve esnaflar grevi desteklediler.
Daha ayrıntılı rapor sonuç ve dersleri içeren iletilecektir, 15.8.1980'e kadar.
Saygılarımla.
Mersin ve İskenderun 10. 18. Bölgelerine birlikte vekalet eden Ali Kaplan'ın 2.8.9180 tarihinde kendi imzasıyla genel merkeze gönderdiği rapor. (Ek: Maden İş deliller dosyası, 229 187).
T. C. İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askerî Savcılığı'nın 1983'te hazırladığı DİSK'e Bağlı Türkiye Maden İş Sendikası İddianamesi'nin II. Cildinin 1213. 1216. sayfalarından alınmıştır.
