10 eylül dergisi kapaklarndan oluşan kolaj

Sayı 2 Ekim 1989 Behice Boran ve Dr. Hikmet Kıvılcımlı'yı saygıyla anıyoruz

Behice Boran ve Dr. Hikmet Kıvılcımlı'yı saygıyla anıyoruz

Behice Boran, 1 Mayıs 1910'da Bursa'da doğdu. 1931'de Amerikan Koleji'ni bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yaptı. 1934'te, ABD'ye gitti ve sosyoloji alanında doktorasını tamamladıktan sonra 1939'da Türkiye'ye döndü. Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi'nde sosyoloji doçenti olarak göreve başladı. 1941 Ocak'ında bir grup bilim adamıyla birlikte Yurt ve Dünya dergisini çıkardı. 1943'de bu dergiden ayrılarak Adımlar'ı yayımladı. Bu faaliyetleri nedeniyle 1945'te Üniversite'deki görevinden alındı. Danıştay'a açtığı davayı kazanıp görevine geri döndüyse de 1948'de siyasi görüşleri nedeniyle Üniversite'den uzaklaştırıldı. 14 Temmuz 1950'de Türkiye Barışseverler Cemiyeti'nin kuruluşunda yer aldı ve başkanlığını üstlendi. Derneğin Türkiye'nin Kore'ye asker göndermesini protesto eden bildirisi nedeniyle 15 ay hüküm giydi. 1951 TKP Tevkifatı davasında delil yetersizliği nedeniyle aklandı. 1962'de Türkiye İşçi Partisi'ne üye oldu ve 1964'te yapılan 1. Kongre'de Merkez Yürütme Kurulu'na seçildi. 1965 seçimlerinde TİP Urfa milletvekili olarak TBMM'ye girdi. 1969'da TİP genel sekreterliğine getirildi. 1970'de yapılan 4. Kongre'de genel başkan seçildi. 12 Mart 1971 döneminde açılan TİP davasında 15 yıl hapse mahkum edildi ve 2.5 yıl cezaevinde kaldı. 1974 Affı'yla cezaevinden çıktıktan sonra 1 Mayıs 1975'te yeniden kurulan TİP'in genel başkanlığını üstlendi. 12 Eylül 1980 darbesi ertesinde TÎP soruşturmaları sürerken yurtdışına çıktı. Siyasal etkinliğini yurtdışında da sürdürdü; bu çerçevede "Sol Birlik" çalışmalarına katıldı. TBKP girişiminin açıklandığı 7 Ekim 1987'de rahatsızlığı artan B. Boran 10 Ekim'de öldü. Türkiye'ye getirilen cenazesi 16 Ekim 1987'de Ankara'da TBMM önünde yapılan resmi törenden sonra 18 Ekim'de İstanbul'da binlerce kişinin katıldığı bir yürüyüşle toprağa verildi. "Sosyalist doğulmaz, sosyalist yaşanır" B. Boran yaşamında, dile getirdiği bu ilkeyi uygulamayı gözetti.

Doktor Hikmet Kıvılcımlı, 1902'de doğdu. Genç yaşta Ulusal Kurtuluş Savaşı'na katıldı; Köyceğiz Kuvayı Milliye kumandanlığı yaptı. İstanbul'a gelerek Askeri Tıbbiye'de okuyup bitirdi. (1925). Bu süreçte Türkiye Komünist Partisi saflarında yer aldı. 1925'te İstanbul Akaretler'de yapılan TKP 3. Kongresi'nde 21 kişilik Merkez Komitesi'ne ve 7 kişilik İcra Komitesi'ne seçilerek gençlik seksiyonu sorumluluğuna getirildi. Aydınlık dergisinin özellikle gençlik nüshalarında yazdı. 1926'dan başlayarak birçok kez tutuklanarak hüküm giydi. 1932'de yapılan TKP 4. Kongresi'nde İstanbul cezaevindeyken yeniden MK üyeliğine seçildi. 1935'te Marksizm Bibliyoteği adlı bir yayınevi kurarak tercüme ve telif eserler verdi. 1938 Donanma Davası'nda yeniden tutuklanarak uzun süreli cezaevi yaşamını sürdürdü. 1954'te bir grup arkadaşıyla Vatan Partisi'ni kurarak genel başkanlığını üstlendi. 1957'de tutuklanıp yargılandı ve aklandı. 1960'lı yılların ikinci yarısından başlayarak değişik dergilerde yazıları ve daha önceki çalışmaları kitap halinde yayımlandı. 12 Mart 1971 darbesi ertesinde yurtdışına çıktı. Ağır hastalık koşullarında yurda dönerken 11 Ekim 1971'de Belgrad'da öldü. Cumhuriyet tarihi boyunca en uzun süre cezaevinde kalmış siyaset adamı ve komünist olan Dr. Hikmet Kıvılcımlı, işkencenin her türlüsüne karşı onurunu yüksek tutmanın seçkin bir örneği oldu.